1
کارشناس ارشد روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، ایران.
2
دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، ایران.
چکیده
یکی از جنبه‌های کلیدی یادگیری، اکتساب و در هم تنیدن دانش جدید و قدیم است، که لازمه آن کسب فرایندها و مهارت‌های نوین یادگیری است. نقشه مفهومی به عنوان یک راهبرد یادگیری، می‌تواند تسلط فراگیران بر پیش نیازهای مطالب درسی، که لازمه یادگیری‌های بعدی او هستند را فراهم نماید. هدف این پژوهش تعیین اثربخشی ترسیم نقشه‌های مفهومی گروهی بر حیطه‌های یادگیری دانش‌آموزان در درس شیمی بود. آزمودنی‌های پژوهش 145 نفر از دانش‌آموزان دختر دوره اول متوسطه و محتوای آموزشی مورد نظر کتاب شیمی بوده است. طرح پژوهشی بر اساس یک طرح نیمه آزمایشی با پس آزمون و گروه‌های مقایسه طراحی شده است. در این پژوهش آزمودنی‌ها به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تک مرحله‌ای انتخاب و به گونه‌ای تصادفی در دو گروه آزمایش (60 نفر) و کنترل(85 نفر) تخصیص داده شدند. در گروه‌های آزمایشی، نقشه‌های مفهومی گروهی پس از تدریس معلم، توسط آزمودنی‌ها ترسیم شد و در گروه کنترل نیز آزمودنی‌ها به شیوه‌ی مرسوم به یادگیری متن‌های درسی مشابه پرداختند. حیطه‌های یادگیری در این پژوهش براساس یک آزمون محقق ساخته مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته‌های پژوهش نشان داد ساخت نقشه‌های مفهومی گروهی تأثیر مثبتی بر سطوح حیطه‌های یادگیری( یادآوری، کاربرد و کشف و ابداع) فراگیران در درس شیمی داشته است.
)