2
استاد گروه علوم تربیتی دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران.
چکیده
تحقیق حاضر با هدف بررسی انگارۀ معلمان، از تکالیف دانش‌آموزان مقطع ابتدایی، به تحلیل تجربۀ زیستۀ معلمان پیرامون مسئلۀ تکلیف، می‌پردازد. پرسش اصلی پزوهش، توصیف چگونگی ادراک معلمان ابتدایی، از تکالیف است. این پژوهش، با رویکرد کیفی و با استفاده از روش پدیدارشناسی از نوع توصیفی، به تحلیل عمیق تجربۀ زیستۀ معلمان ابتدایی پرداخته‌است. جامعۀ آماری این تحقیق، معلمان مقطع ابتدایی بوده‌است که با استفاده از روش نمونه‌گیری گلوله‌برفی مصاحبه‌شوندگان انتخاب شده‌اند. در جمع‌آوری داده‌ها، از روش مصاحبۀ نیمه ساختاریافته، استفاده شده‌است. اخذ مصاحبه‌ها تا رسیدن به اشباع‌نظری ادامه یافته‌است. تحلیل داده‌ها، در پنج مرحله و با استفاده از روش جیورجی انجام شده‌است. با تحلیل تجارب زیستۀ معلمان، پنج مضمون اصلی، ویژگی‌های تکلیف، چگونگی ارتباط والدین با دانش‌آموزان، تفاوت دانش‌آموزان و ادراک آنان پیرامون تکالیف و چالش‌های معلمان در طراحی تکالیف شناسایی شده و همچنین برای هر یک از این پنج مضمون اصلی، مضمامین فرعی نیز احصاء شده است. معلمان ویژگی‌های تکلیف مفید را حجم مناسب تکلیف و متنوع بودن آن و چالش‌های مربوط پیرامون تکالیف، تعداد زیاد دانش‌آموزان و زمان کوتاه معرفی کرده‌اند. معلمان بیان داشتند که نوع برخورد دانش‌آموزان، بسته به محیط خانوادگی و تجارب یادگیری گذشتۀ آنان متفاوت است. نکتۀ قابل توجهی که معلمان بیان داشتند این بود که دانش‌آموزان در فرآیند انجام تکالیف، مسئولیت‌پذیر شده، مستقل بار آمده و عادت مطالعه در آنان نهادینه می‌شود. برای اعتبارسنجی داده‌ها از روش پرسشگری همتایان و معیار اصالت که توسط گویا و لینکلن (1994) مطرح شده استفاده شده است.
)